Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (SBTÜ) Tarım Bilimleri ve Teknoloji Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhammed Asım, 2020 yılından itibaren ekibiyle üniversitenin moleküler genetik ve biyoteknoloji laboratuvarında bitkilerle sudaki ağır metalin temizlenmesi ve bitki kaynaklı ilaçların keşfedilmesine yönelik çalışma yapmaya başladı.
Halk dilinde "tilki kuyruğu" olarak bilinen "Ceratophyllum Demersum L." adlı su bitkisi üzerinde yoğunlaşan profesör ve ekibi, "ferrum, bakır, kadmiyum ve kurşun" gibi ağır metalleri absorbe (emme) etme özelliğinden dolayı dünyada akvaryum ticaretinde yaygın, arıtma tesislerinde ise kontrollü kullanılan bitkinin 5 milimetrelik parçasından "bitki doku kültürü" tekniğiyle 200 bitki üretti.
Asım, AA muhabirine, söz konusu su bitkisi üzerinde yaklaşık bir yıldır çalıştıklarını belirterek, "Yaptığımız ilk çalışmalarda bu bitkinin yüzde 90 oranında sudaki ağır metalleri absorbe ettiğini gözlemledik. Farklı su kaynakları üzerinde yaptığımız denemelerde de bu oran yüzde 100'e çıktı." dedi.
"5 MİLİMETRELİK BİR PARÇADAN ORTALAMA 200 BİTKİ ÜRETMEYİ BAŞARDIK"
Sonraki aşamada ise "bitki doku kültürü" yöntemiyle laboratuvar koşullarında bu bitkiyi çoğaltmaya başladıklarını dile getiren Asım, şöyle konuştu:
"Bitkinin herhangi bir parçasından küçük bir parça alıyoruz ve çoğalması için besi ortamı hazırlıyoruz. Bu besi ortamına bitkinin ihtiyacı olan makro, mikro elementler, vitaminler ve hormonlar ilave ediyoruz. Yaptığımız çalışmayla yaklaşık 5 milimetrelik bir parçadan ortalama 200 bitki üretmeyi başardık. Tabi bunlar laboratuvar ortamında üretildiği için küçük boyutlu oluyor ama 2 haftada 1,5 santimetreye ulaşabiliyor, 1,5-2 ay sonra ise bu bitki daha da büyümüş ve çoğalmış oluyor. Küçük bir parçadan yaklaşık 2 ay içerisinde yüzlerce üretebiliyoruz. Dolayısıyla maliyeti çok düşük."
Asım, laboratuvar ortamında çoğalttıkları bitkinin dışarıdan ağır metallere maruz kalmadığı için absorbe etme kapasitesinin doğada bulunanlardan çok daha fazla olduğuna dikkati çekerek, talep miktarı ne kadar olursa olsun bu bitkiyi hızlı bir şekilde çoğaltıp temin edebileceklerini vurguladı.
DAHA FAZLA ÜRETİLİP TARIM VE ORMAN BAKANLIĞINA GÖNDERİLECEK
Bitkinin, absorbe yeteneğinden dolayı akvaryumlarda süs bitkisi olarak kullanıldığını anlatan Asım, barajlar ve arıtma tesislerinde de kontrollü kullanıldığında hem suyun kalitesinin artacağını hem de canlılar için mükemmel bir yaşam ortamı sağlanacağını kaydetti.
Asım, aynı bitkiyle zirai ilaç elde edilmesine yönelik çalışma da yaptıklarına değinerek, "Bu bitkiyle bazı böcekler üzerinde yaptığımız çalışmalarda yüzde 80-85 ölüm gözlemledik. Yani bitkinin içindeki ekstraktlar formülasyon haline dönüştürülürse organik tarım ilacı olarak da kullanılabilir. Bu amaca yönelik gerekli görüşmeleri yaptık. Bitkiyi daha fazla üretip Ankara'ya Tarım ve Orman Bakanlığına göndereceğiz." ifadelerini kullandı.
