“Şap Krizi: Tarımda Çöküş, Yönetimde Vizyon Eksikliği”

Şap Krizi: İhmaller Zinciri, 5 Milyar Zarar
Türkiye, hayvancılık sektörünü sarsan şap krizinin ağır sonuçlarıyla yüzleşiyor. Salgın yalnızca tarımsal üretimi etkilemekle kalmadı, aynı zamanda ülke yönetiminin riskleri öngörme ve yönetme kapasitesini de tartışmaya açtı.
Sivas İl Başkanı Cengiz GÖRGEN, “Riskler zamanında öngörülmez ve yönetilmezse, küçük bir sorun bile büyük bir ekonomik ve sosyal felakete dönüşebilir” diyerek süreci değerlendirdi
Öngörüsüzlüğün Bedeli
Cengiz GÖRGEN, Türkiye’nin şap krizinde şu tabloyla karşı karşıya kaldığını belirtti:
Riskler yeterince öngörülmedi,
Alınan önlemler yetersiz kaldı,
Güçlü eylem planları devreye sokulamadı.
GÖRGEN , “Sonuç olarak yönetimsel zayıflık krizi derinleştirdi ve milyarlarca dolarlık zararın önüne geçilemedi” dedi.
Virüsten Bayrama Uzanan Süreç: İhmal Zinciri
Cengiz GÖRGEN , SAT-1 virüsünün İran’da görüldüğünde bakanlık tarafından aylar önce raporlandığını hatırlatarak şunları söyledi: “Türkiye’de ilk vaka 2 Mayıs’ta tespit edildi, 8 Mayıs’ta 1,5 milyon doz aşı sahaya sürüldü. Yani bulaş, raporlama ve ilk müdahale adımları vaktinde atıldı. Oysa risk yönetimi yalnızca ilk müdahaleyle sınırlı değildir. Doğru yönetim, öngörülmeyen durumlara ve handikaplara da hazırlıklı olmayı gerektirir. Kurban Bayramı bu handikaplardan biriydi.”
GÖRGEN, hayvan hareketliliğinin etkin ve doğru hesaplanamadığını, sahada yeterli teknik personel bulunmadığını ve aşılamaların denetlenemediğini belirterek, “Riskin her aşaması sistematik biçimde yönetilemedi. Bayram dönemi öngörüsüzlükle birleşince kriz daha da derinleşti” dedi.
Şap Krizinin Bilançosu
Cengiz GÖRGEN, yetkililerin Mayıs’tan bu yana 13 milyon doz aşının sahaya ulaştırıldığını söylediğini hatırlattı. Ancak resmi kayıtlara göre 17 milyon, fiiliyatta ise 13–14 milyon civarında büyükbaş hayvan bulunduğunu vurguladı.
“Eğer ülkenin %60’ı risk altındaysa, en az 10 milyon hayvanın acil aşılanması gerekir. O halde sorular açık: Gerçekte kaç hayvana aşı yapıldı? 13 milyon doz uygulandıysa, sorun neden bu kadar büyüdü?” diyen GÖRGEN, saha gözlemlerinin birçok bölgede hayvanların aşılanmadığını, aşılananların da yeterli bağışıklık kazanmadığını ortaya koyduğunu belirtti.
“Bu tablo, aşı tedariki ve uygulamasında ciddi zaafiyetlerolduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Vizyon Eksikliği: Üretici Sahipsiz
Cengiz GÖRGEN, devletin kriz anında üreticisini ve köylüsünü korumakla yükümlü olduğunu belirterek, şap krizinde bu sorumluluğun yerine getirilmediğini söyledi.
“5000 yıllık devlet geleneğimiz, bilgi, teknoloji ve tecrübemiz olmasına rağmen vizyoner bir duruş gösterilemedi. İki yıl önce SAT-2 salgınında başarılı bir sınav verildi. Antrenmanlı olmamıza rağmen bugün aynı başarı tekrarlanamadı” diyen GÖRGEN, mevcut yönetimin üreticinin ve köylünün yanında olduğunu kanıtlayamadığını vurguladı.
Cengiz GÖRGEN, “5 milyar dolarlık zararın hesabı hâlâ verilebilmiş değil. Bu tablo değişim ihtiyacını açıkça ortaya koymaktadır” ifadeleriyle sözlerini tamamladı.