Sanat Tarihi, en genel tanımıyla tarih koşullarından doğan maddi kültür eşyalarını inceleyen bilim dalıdır. Bu bilimle uğraşanlara Sanat Tarihçisi denir.
Ülkemiz zengin bir tarih, kültür ve arkeoloji potansiyeline sahip olmasına rağmen ne yazık ki Sanat Tarihi alanında atamalar yok denecek kadar az. Özel sektörde iş imkânları da oldukça kısıtlı.
Peki, Sanat Tarihçisi ne iş yapar?
Sanat tarihçisi; resim, minyatür, mimarlık eserleri, küçük objeler, heykeller, el sanatları gibi pek çok sanat eserini değerlendirir, korur ve tanıtır. Sanat sevgisinin gelişmesi amacıyla ve tarihi eser kaçakçılığına karşı halkı bilgilendirmek için konferanslar verir, yayınlar yapar. Arkeolojik kazılarda görev alarak toprak altında kalan tarihi ve kültürel eserlerin gün yüzüne çıkmasını sağlar Özetle kadim geçmişin izlerini geleceğe taşır
Sanat Tarihçileri Vakıflar Genel Müdürlüğü, MTA, Kültür Bakanlığına bağlı kuruluşlar (müzeler), Kültür ve Tabiat Vakıflarını Koruma Kurulları, yazılı ve görsel basın kuruluşları, valilikler, Belediyeler, müzayede kuruluşları ve turizm kuruluşları gibi kurum ve kuruluşlarda görev alabilirler.
Anadolu topraklarının her yeri tarih ve kültür fışkırırken onca medeniyetin izlerini ortaya çıkarmak ve tanıtmakta elbette Sanat Tarihçilerin işi olmalı.
Pek çok medeniyetten günümüze ulaşan anıt eserlerin restorasyonların da yaşanan sıkıntılar manşetlerden düşmüyor. Keza tarihi eser kaçaklığı da Anadolu’nun zenginliğinin Amerika ve Avrupa ülkelerine taşınması neden oluyor.
Öyle ki bugün Amerika ve Avrupa’nın dünyaca ünlü müzeleri Anadolu ve Ortadoğu coğrafyasından kaçırılan eserlerle dolu. Bu eserlerin yeniden ülkeye kazandırılması hem maddi boyutlarıyla hem de diplomatik anlamda çokça zahmetli.
Hal böyleyken bu tarihi mirasa sahip çıkmak, onları toprağın altından çıkarmak, tanıtmak işi de Sanat Tarihçi ve Arkeologlara düşüyor. Ancak ne yazık ki ülkemizde Sanat Tarihçi ve Arkeologların kıymeti pek çok meslekte olduğu gibi bilinmiyor.
Gelelim Sivas’a.. Sivas’ta bulunan Arkeoloji Müzesi Orta Anadolu’nun en büyük arkeoloji müzesi ancak yeterli sayıda arkeolog ve sanat tarihçisi istihdam edemiyor.
Geçmiş yıllarda Sivas Valiliği ve Belediyeye ait KUDEP (Koruma Uygulama ve Denetim Büroları) mevcuttu. Ancak alınan bir kararla KUDEP’ler kapatılarak buradaki personeller başka birimlere dağıtıldı.
Sivas için hep dillere pelesenk olmuş bir klişe bir söz var: Sivas tarih ve kültür şehridir…
Peki, Sivas tarih ve kültür şehri ise Sivas Valiliği, Sivas Belediyesi, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Sivas Koruma Kurulu ve Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nde kaç adet sanat tarihçi veya arkeolog istihdam ediliyor? Bir elin 5 parmağını geçmez sayıları..
Sivas Valisi Salih Ayhan Sivas müzeler şehri olacak diye güzel bir sloganla şehre pek çok müze kazandırdı ve kazandıracakta.
Ancak valilik tarafından Sivas’a kazandırılan bu müzelerde şu an itibariyle kaç tane Sanat Tarihçi, müzeci, halk bilimci ya da arkeolog istihdam ediliyor?
Müzelerin tasnif ve sergi işleri hangi uzmanların kontrolünden geçiyor?
Valiliğe ait Kültür A.Ş’de şehrin kültür programları kim tarafından şekillendiriliyor? Kültür A.Ş.’de sanat tarihçi, arkeolog, tarihçi, halk bilimci, müzeci ya da kültür tarihçisi var mı?
İl Kültür Müdürlüğü ve Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nde kaç tane sanat tarihçi/arkeolog var?
Cumhuriyet Üniversitesi’nde bulunan Anadolu Selçukluları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Folklor Araştırmaları Merkezi, Kültür Mirasları ve Sanat Eserleri Koruma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi gibi birimlerde akademisyenler dışında alanında uzman personel istihdam ediliyor mu? Bu merkezlerde yapılmış ya da yapılması planlanan herhangi bir çalışma var mı?
Özetle, yukarda zikredilen kurum ve kuruluşların hemen hepsinde Sanat Tarihçi, Arkeolog, Tarihçi, Müzeci, Halk Bilimci istihdam etme olanakları oldukça fazla.
Ancak bu istihdam açığına rağmen donanımlı, alanında uzman olan yetişmiş elemanlar neden buralarda istihdam edilmemektedir.?