Komedide Paslaşmak

Antik Yunanda günümüzde geçerli olan oyunculuk anlayışı yoktu. Bu yüzden ifade edilen duygular jest ve mimikler yerine oyuncuların ellerinde tuttukları ve yeri geldikçe yüzlerine koydukları masklarla belirtilirdi.

Bu masklardan gülen yüz filozof Herakleitos’u, ağlayan yüz ise filozof Demokritos’u simgeler. Demokritos (ağlayan melankolik), sert tabiatlı bir filozoftur. İnsanlığın durumuna acıdığı için asık yüzle dolaşır ve lakabı “ağlayandır”. Herakleitos ise (gülen melankolik), insanlığın durumunu anlamsız ve komik bulduğu için alaycı bir tebessümle gezer ve lakabı “gülen filozoftur".

Bu iki filozofun yüz ifadeleri trajedi ve komedinin simgesi olmuştu. Ağlamak ve gülmek iyilik ve doğruluk gibi kavramlar zıtlıkların çatışması ve birliği esasına dayandırılmıştı. İlk bakışta gülen insanı “iyimser,” ağlayanı “karamsar” kabul etmek doğru gibi görünürse de yukarıda adı geçen “gülen filozof” gerçekte karamsar bir filozoftu. İnsanlıktan umudunu kesmiş, bu yüzden işi gülmeye vermiş, insanlıkla dalgasını geçerek: “Siz insanoğluna güvenin bakalım, insanlığın ilerleyeceğini söyleyin durmadan, gülüp geçiyorum sizin bu iyimserliğinize” diyordu.

Heraklitos ise insan ve toplum konusunda iyimser olduğu için: “Neden hala bu kötülük, bu gerilim, bu gerilik, bu dar kafalılık neden?” diye; inandığı “değişimin” geciktiğine üzülüyor, ağlıyordu.

Yazar Horace Walpole’in deyişiyle “Bu dünya düşünenler için bir komedya, hissedenler için bir tragedyadır. Bundandır ki Demokritos gülmüş, Herakleitos ağlamıştır.” Bu deyiş bile isabetli simgenin neden seçildiğini açıkça ifade etmektedir.¹

Bu bilgiler bağlamında dünyanın son yıllarda içinde bulunduğu ortama zaman zaman komedi penceresinden bakmak zaruret oluyor.

  Bu sezon Sivas Devlet Tiyatrosu'nun oynadığı oyunlardan bir tanesi de Claude Magnier in yazıp Ferdi Değirmencioğlu'nun yönettiği Eyvah Yine Karıştı ( Oscar) adlı komedi. Komedi yapmanın zorluğu,insanları güldürebilmenin gerçekten yetenek istediği bahsine girmeyeceğim,bu zaten gün gibi ortada. Sivas Devlet Tiyatrosunun bu oyunu ikinci sezonunda yoluna devam ediyor.Oyun klasik bir yanlış anlamalar komedisi; Christian Martin ile Bertnard Barnier arasında gelişen olaylara Madam Barnier ,evin şımarık kızını Colette ve diğer oyuncular eşlik ediyor. Komedi oyunlarının ister açık oyun olsun ister olmasın seyirci ile "paslaşma" ihtiyacının en fazla olduğu tür olduğunu düşünüyorum. Bu yönüyle aslında her temsil bir birinden farklı reaksiyonlar alır/alıyor. Ben bu oyunu ikinci kez izlemenin rahatlığıyla söyleyebilirim ki ; özellikle komedi oyunları oynandıkça demini alan, kendi içerisinde çok ince espriler türetilebilen bir tür. Bertnard Barnier ( İnanç Keteci ) ve Christian Martin ( İsmail Tütüncü) oyunun ikinci sezonunda bu ince pasları seyirciye bol bol yollayarak güzel bir ikili olmuşlar. Evin kızı Colette ( Merve Kozan) her an odana git! demek isteyeceğiniz şımarıklığı üzerine güzel giymiş.Evin hizmetçisi Bernadette ( Gizem Hatun Karakurt) ortalığı karıştırıp geri çekilirken, Madam Barnier (Nilhan Öğütcan) sahnelere kattığı ses desteği ile güldürüyor. Tiyatroda rolün ufağı büyüğü olmaz diye bir söz vardır. Evet her emek için ayrı ayrı alkış ama ben ve birlikte izlediğim oğlumun en çok güldüğü sahnelerde Phlippe (Muhammet Özkan) vardı. Sivas Devlet Tiyatrosunun neredeyse son bir kaç sezonunu sırtlanan bu genç ekibin alkışları bol olsun.

Oyunun yönetmen koltuğunda Ferdi Değirmencioğlu yine bu sezon sahnelenen Notre Dame'in Kamburu oyununu da yönetiyor. Bu yönüyle bir rejisörün aynı sezonda; hem komedi oyununu, hem dram oyununu izlemek dikkatli tiyatro izleyicileri için bir şans diye düşünüyorum.

Hayatın akışı içerisinde biraz da gülmek isterseniz bu güzel komediyi kaçırmayın bence. 

İyi seyirler.

¹ kaynak ; galasahne.com.tr