ÇOCUKLARIN GELİŞİM DÖNEMLERİ VE AİLELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER

Merhaba sevgili okuyucularımız. Bu köşe yazımızda UCİM Sivas ailesi olarak sizlere biricik çocuklarımızın gelişim dönemlerinden ve bu dönemlerde nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsedeceğiz.

Birleşmiş Milletlere göre 18 yaşına kadar her birey çocuk kabul edilmektedir. 18 yıl süren bu çocukluk yolculuğu; bebeklik (0-1 yaş), ilk çocukluk (1-3 yaş), okul öncesi (3-6  yaş), ilkokul (7-11 yaş) ve ergenlik (12-18 yaş) dönemleri olmak üzere alt gruplara ayrılmaktadır.

Peki Gelişim Dönemleri Nedir Ve Bu Dönemlerde Neler Önemlidir?

Bebeklik dönemi olarak adlandırdığımız bu dönemde en önemli unsur çocuğun güvende hissetmesini sağlamaktır. Bebek ve bakım veren kişi arasında oluşan güven duygusu ilerleyen dönemlerdeki ilişkilerin temelini oluşturmaktadır. Güven duygusu çocuğun ihtiyaçlarının karşılanmasıyla, sıkıntılarının giderilmesiyle, onun rahatlatılmasıyla ilişkilidir. Bakım veren kişi bebeğin iletişimini anladığında, ağladığı zaman ilgilendiğinde, acılarını giderdiğinde, fiziksel temas kurduğunda ve tüm bunları yaparken tutarlılık, süreklilik sağladığında güven duygusu oluşur.

İlk çocukluk döneminde çocuk için bağımsızlaşmak önemlidir. Fiziksel olarak emekleme, yürüme gibi olgunluğa ulaşan çocuk kişilik açısından da bağımsızlaşmak ister. Bakım veren kişiler çocuğu bağımsızlaşma konusunda destekler, kendi seçimini yapma konusunda teşvik eder, kendini kontrol etme isteklerini desteklerse çocuk güvenli bir şekilde bağımsızlık duygusunu kazanır.

Okul öncesi dönemde cinsel kimlik oluşmaya başlar ve bu kişilik gelişimi için de önemli yer tutmaktadır. Aynı zamanda çocuklar bu dönemde oldukça meraklıdırlar. Meraklarından dolayı girişimlerde bulunup çevreyi keşfetmeye çalışırlar. Keşfetmek için derinlemesine soru sorar ve inceleme yaparlar. Çocuğun merakının giderilmesi, bu konuda eleştirilmeyip desteklenmesi gerekmektedir.

İlkokul döneminde çocuk çevreyi, zamanı daha iyi tanır ve daha gerçekçi düşünmeye başlar. Arkadaşlar ve öğretmenler çocuk için önemli bir yere sahiptir. Bu dönemde çocuk bir şey üretmek, başarılı olmak ve takdir edilmek ister. Üretkenliğine karşı çocuk desteklenir ve bu konuda değerli olduğu hissettirilirse,  çabasına vurgu yapılırsa, yaşına göre sorumluluk verilirse bu dönem sağlıklı bir şekilde tamamlanır.

Ergenlik döneminde kimlik duygusu ve sosyal üretkenlik kazanılmaya başlar. Bu dönemde ergenliğe girmiş olan çocuk kendi kimliğini kazanmaya ve tanımlamaya çalışarak toplumda yer edinir. Bu dönemde duygular daha yoğundur, dikkat çekme ve inatlaşma daha ön plandadır. Kimlik kazanımı sosyal ve psikolojik faktörlerle de ilgilidir. Ergen birey bu dönemde güvendiği, sevdiği kişileri rol model alır. Bu dönemde olumlu rol model olmak, empatik yaklaşmak, değerli ve sevildiğini hissettirmek önemli bir yere sahiptir.

Ailenin Önemi Ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Aile, çocuğun ilk sosyalleştiği yerdir. Aile üyelerinin çocukla olan etkileşimi çocuğun ailedeki yerini belirlemektedir. Çocuğa karşı uygulanan tutum ve davranışlar çocuğun yaşantısında önemli bir yer almaktadır. Çocuk aile içerisinde sosyalleşirken aynı zamanda da özdeşim kuracağı bir rol modele ihtiyaç duymaktadır.

Ailenin çocuk üzerindeki etkilerinin önemli olduğu yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır. Hoşgörünün ve demokratik yaklaşımın hakim olduğu evde büyüyen çocuk, arkadaş ilişkilerinde daha girişken ve etkin olmakta, fikirlerini sunabilmekte, yaratıcı düşünebilmekte ve kendini denetleme becerisine daha erken sahip olabilmektedir. Sert tutumların yoğun olduğu ailede büyüyen çocuklar, kendilerini kabul ettirmek için sert davranmakta, saldırganlaşabilmekte ve iç dünyalarını açıklamakta zorlanabilmektedir.

Ailenin önemi çocuğun gelişimi ve kişiliği açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu sebeple ailelerin dikkat etmesi gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Çocuklar tanınmalı, gelişim dönem özelliklerini bilinmeli ve ona göre yaklaşılmalıdır.
• Çocuklara yeterli ve tutarlı sevgi verilmelidir.
• Her çocuğun farklı bir birey olduğu unutulmamalı ve başka çocuklarla kıyasları yapılmamalıdır.
• Çocuğun gelişimi ve eğitimi için etkili olan oyun faaliyetine önem verilmelidir.
• Çocuğa güven duygusu aşılanmalı ve koşulsuz sevildiği hissettirilmelidir.
• Etkin dinlemeli, göz teması kurulmalı, duygu ve düşüncelerine değer verilmelidir.
• Korku ve kaygıları önemsenmeli, alaycı konuşulmamalı, düşünceleri küçümsenmemelidir.
• Duygularını ifade etmesine, nasıl ve neden ortaya çıktığını anlamasına ve regüle etmesine rehberlik edilmelidir.
• Çocuğa karşı güvenli sınır konulmalıdır.
• Çocuğun ilgi ve istekleri göz önünde bulundurularak yeteneklerini ve kendini geliştireceği ortam hazırlanmalıdır.

Unutmamalıyız ki her çocuk biriciktir, özeldir ve koşulsuz sevgiyi hak eder. UCİM olarak tüm minik kalpleri sevmeye devam edeceğiz. Bizi takipte kalmayı unutmayın, iyi ki varsın UCİM.

UCİM Sivas Ailesi

Saha Ve Etkinlik Koordinatörü Çocuk Gelişimci Beyda YILMAZ