Doğru Karar Çin Aşısı Mıydı?

Öncelikle, böyle bir başlıkla yazıya giriş yapsam da üretilen aşıların uluslarla bağdaştırılmasını doğru bulmuyorum. Maalesef, zihinlerimizde oluşmuş birtakım yanlış kalıplaşmış düşünceler var ve bu yaklaşım bunların tetiklenmesine sebep olabiliyor. Örneğin, halkımızın Çin menşeli ürünlere dair olumsuz bir kanaate sahip olduğu söylenebilir. Başka bir ifadeyle, herhangi bir kişi aldığı bir ürünü beğenmediğinde “Çin Malı” ifadesini kullanabilir. Bu gibi durumları maalesef hem gözlemliyoruz hem de bazen ister istemez bizler de bu yanlışa düşebiliyoruz. Bundan ötürü, Sinovac’ın ürettiği “CoronaVac” aşısının Çin aşısı olarak anılmasını doğru bulmadığımı tekrar ifade etmeliyim. Malumunuz, ülkemizde T.C. Sağlık Bakanlığımızın önderliğinde aşılanma faaliyeti 14.01.2021 tarihinden beri devam etmektedir. 21.03.2021 tarihi itibarıyla Bakanlığımızın verilerine göre Türkiye’de toplam 13.051.013 aşı yapılmıştır. 1.doz uygulanan kişi sayısı 8.017.365 iken 2.doz uygulanan kişi sayısı 5.033.648’dir. Şu an rakamlar nüfusa oranla ifade edildiğinde pek yüksek olmasa da ilerleyen dönemlerde aşılama faaliyetlerinin hızlanacağını umuyoruz. Aynı şekilde, aşılanan insan sayımız arttıkça COVID-19 öncesi hayatımıza dönüş hızımızın artacağını da umuyoruz. Henüz kesinleşmiş bir COVID-19 tedavisi olmadığını düşündüğümüzde ve aşılanmanın olumlu sonuçlarını gördükçe aşının önemini daha iyi anlıyoruz. Sağlık Bakanımız Sn. Koca yapmış olduğu bir açıklamada üretimin aksamaması durumunda Nisan ayının sonuna kadar toplamda 100 milyon doz CoronaVac aşısının elimizde olacağını söylemişti. Buradan yola çıkarak Türkiye halkının büyük çoğunluğunun CoronaVac aşısını olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Elbette ki şu an hem yerli aşı çalışmalarımız hem de diğer üretici ve tedarikçi aşı firmalarıyla Bakanlığımızın görüşmeleri sürüyor. Hatta medyaya yansıdığı kadarıyla 4.5 milyon doz Pfizer-Biontech aşısı da kısa bir süre içinde ülkemize gelecek. Dünyanın pek çok ülkesinin aşı tedariği ve dağıtımı esnasında büyük sorunlar yaşadığı bir dönemde bu miktarlarda aşı alabiliyor ve dağıtabiliyor olmamız da bizler için aslında olumlu bir durumdur. Bu noktada, gerek bizlere gelen gerek medyaya yansıyan soruların aşı güvenirliği üzerinde olduğunu gözlemleyebiliyoruz. Onun için, bu yazımızda temel bazı bilgiler ışığında CoronaVac aşısının özelliklerini ve Türkiye’nin tercih nedenlerini tartışacağız. CoronaVac aşısı üretim metodu bakımından “inaktif” bir aşıdır. İnaktif aşılar, gelenekselleşmiş yöntemlerle üretilir. Bu aşıların uzun dönem etkileri hakkında diğer aşılara nispeten daha net konuşulabilir. Öldürülmüş virüs içermelerinden ötürü ilk aşamada daha güvenli olduğu kabul edilir. 2-8°C’de saklanabilir. Üretimi diğerlerine göre daha zor ve yavaştır. Ayrıca, üretimi daha zor olmasına rağmen CoronaVac aşısının avantajlarından biri Faz 3 çalışmalarına en erken başlayan aşı olmasıdır. Faz 3 çalışmalarının amacı aşının klinik etkinliğinin ve yan etkilerinin geniş hasta populasyonunda değerlendirilmesidir. Burada çokça teknik ayrıntıya girip faz çalışmaları arasındaki farklara değinmeyi tercih etmesem de bunun özetle aşının güvenirliği ve onayı için yapılan klinik deneylerde en hızlı mesafe kateden aşılardan biri olduğunu belirtebilirim. Hacettepe Üniversitesinin yaptığı açıklamaya göre CoronaVac aşısının Türkiye’deki Faz-3 çalışmalarının sonuçları oldukça ümit vericidir. Buna göre aşının etkinlik oranını %83,5 ve hastaneye yatışı engelleme oranını %100’dür. Bu çalışmanın neticesi dahi yapılan aşı seçiminin doğruluğunu kanıtlar niteliktedir. Ayrıca, yukarıda belirtildiği gibi bu aşının geleneksel metotlarla üretilmiş olması ve optimal saklama koşullarına sahip olması büyük bir avantajdır. Önreğin, mesajcı RNA (mRNA) aşılarından Biontech/Pfizer aşısı-70°C’de, Moderna aşısı -20°C’de saklanabilmektedir. Bu kesinlikle basit bir avantaj olarak değerlendirilmemelidir. Çünkü saklama koşulları; aşının nakliyesini, depolanmasını ve yaygın kullanımını doğrudan etkilemektedir. Daha net olarak, aşıyı dağıtamadığınız ve saklayamadığınız müddetçe aldığınız miktarın hiçbir önemi yoktur. Bu saklama koşulları, aşının Anadolu’nun dört bir köşesine rahatlıkla dağıtımını sağlamıştır. Bunun içindir ki bugün en ücra Anadolu kasabasında dahi bir yurttaş gittiği sağlık ocağında aşısını yaptırabilmektedir. CoronaVac aşısının bir başka avantajı ise sayıca daha az ülkenin bu aşıyı tercih etmesidir. Bu dışarıdan bakıldığında bir dezavantaj gibi görünse de aslında tedarik ve dağıtım açısından büyük bir avantajdır. Çünkü bu dönemde en önemli olan konu, mümkün olan en kısa sürede en çok sayıda insanı aşılayabilmektir. İlaveten, aşı temini konusunda Türkiye’nin Çin ile olan ekonomik ve politik ilişkilerinin de iyi olması elimizi güçlendiren unsurlardan biridir. Sonuç olarak, CoronaVac aşısının gerek üretim metodu gerek yan etkileri gerek saklama koşulları gerekse temini bu aşı tedariğinin doğru karar olduğunu göstermektedir. Halkımızın her bir ferdinin bu aşıyla ilgili en ufak bir şüphe duymadan sırası geldiğinde aşısını yaptırması gerekir. Son olarak, bu sıkıntılı günlerde bize umudu anımsatan ve baharın gelişini müjdeleyen 21 Mart Nevruz Bayramımızı kutluyorum. Sağlıklı günler dilerim.