EMEKLİNİN HALİ NE OLACAK ?

Değerli Okurlarım,

Size yakın tanıdığım bir ailenin emekli ebeveynin isteği üzerine bu yazımda emeklilerin problemlerini paylaşmayı arzu ediyorum. Bu problemin münferit olmadığını biliyorum o aile vasıtasıyla diğer emeklilerimizin de ortak problemlerine çözüm için ses getirmesi umuduyla yazıyorum. Son haftamı emeklilerimizle sohbet ederek, gözlemleyerek çarşıda pazarda dolaşarak geçirdim.

Çözülemeyen, gittikçe kangren haline gelen emeklilerin durumu içler acısı halde. 2002 yılından bu güne yürütmenin başında olan Adalet ve Kalkınma Partisinin ilk icraatlarından biri emeklilik yaşlarının erken olduğu erkek ve kadınlarda yeni emeklilik düzenlemesi yapılacağı açıklanmıştı. Hatta 25 yılını dolduran çalışanlar yaşları tutmadığı için emekli olamamıştı. 42 yaşında emekliliği gelmiş 25 yıl çalışarak ssk primlerini ödemiş insanlar 48 yaşına ötelenmişti ve buna bağlı olarak kademeli olarak yaş sınırı yükseltilmişti. Dünyada ortalama ömrün uzaması, yine gelişmiş ülkelerde emekli olma yaşının ülkemizde uygulananla arasında ciddi fark olduğunu öne süren hükümet; emekli olmak için yaş sınırlaması getirmişti. Çalışma yılını ya da gününü eski düzenlemelere göre tamamlayan vatandaşlar emekli olamıyor, emeklilik için kademeli olarak yükselen yaş haddini bekliyordu. Yıllarca emekliliği hak kazanan vatandaşlarımız “Emeklilikte Yaşa” takılanlar adıyla anıldı bir türlü emekli edilmediler. Hükümet her defasında kesinlikle yaş sınırı tamam olmadan emeklilik yok diye açıklama yaptı. 2023 genel seçimlerine kadar bu durum değişmedi. 2023 genel seçimleri öncesinde hükümet ani bir kararla EYT’lileri emekliye ayırdı ve insanlar birden emekli olma hakkı ve sevincini yaşadılar. Bu sevinç ülkemizin içerisinde bulunduğu ekonomik problemler ve yüksek enflasyon yüzünden çabucak yerini hüzne bıraktı. Çünkü emeklilere ayrılan pasta gerçekten çok küçüktü ve yeni ilave edilen milyonlarda bu pastadan payını alacaklardı.

Yine tanıdığım emekli bir aile ile yaptığım sohbetten çıkarımlarımı sizinle paylaşmak isterim.  Bu aile Sivas merkezde Yakın akrabasının evinde kirada oturuyor. Anne, baba ve  2 çocuklu  4 kişiden oluşuyor. Ailede baba emekli. Daha öncesinde aile şirketi vardı ve aile şirketi yakın zamanda herkesin yakından bildiği 12 Ekim 2018'de Rahip Brunson krizi (Papaz Krizi olarak da bilinir. Döviz kurlarının ani yükseldiği dönem) şirketin batışı oldu. Neticede şirket iş yapamaz duruma geldi, banka kredilerini ödeyemez oldu. Devlete iş yapan firmaydı. İşinin gereği; Döviz borçlanarak TL karşılığı iş yapıyorlardı. Şirket ortakları da haliyle çıkmaza girdi. İcra ve haciz evraklarıyla boğuşmaya başladılar. Ancak bahsettiğim Ortak Emeklilikte yaşa takılmıştı ve emekli olamamış gün sayıyordu. İşte o dönem emekli oldu ve emekli aylığıyla geçinebileceğini düşünüyordu. Çünkü yıllarca devletine vergi ödemiş işletmelerinde onlarca personel çalıştırmış, iş ve aş sağlamıştı. Şimdi onun devletin sıcak nefesine ihtiyacı vardı.  

Dört çocuğu var demiştim ya onlar da artık üniversite sınavına girmişti, Allah var zeki ve çalışkan çocuklardı. Ailenin ekonomik şartları şehir dışından bir üniversite için tercih yapmamaları gerekiyordu çünkü şehir dışında okuyabilmek için ekonomik şartlar uygun değildi. Çocuklar da öyle yaptılar ikisi de yaşadıkları şehirde üniversite tercihini yaptı ve yerleştiler dört yıllık fakülte öğrencisi oldular. Baba günübirlik işlerde kendine göre iş bulursa çalışıyorken sağlık problemleri oluştu ve çalışamaz hale geldi. Aylık 8500 liraya yakın geliri var ve bu gelirle evini geçindirmesi, çocuklarının tahsilini yaptırması gerekiyor.  Bu parayla evin; kira, elektrik, doğalgaz, su, telefon, internet, mutfak giderleri, apartman aidatı, kılık kıyafet giderleri, kitap, kırtasiye, ulaşım giderleri nasıl karşılanacaktı? Yine küçükte olsa belki bir nebze olsun Hükümet göz kırpmıştı. 5000 TL haberini duydu. Tam sevinmişken yine olmadı  batık bir şirketin ortağı olduğu için Tek sefere mahsus devlet kasasından Cumhuriyetin Yüzüncü Yılına özel verilecek olan 5000 lirayı da alamıyor. Çünkü çalışıyor görünüyor batık şirket ortağı olması sonucu değiştirmiyordu. Bu durumda milyonlar vardı ne yazık ki.

Seçim dönemlerinde hatırlanan emekliler seçimden sonra bir kenara itilmiş adeta yokluğa, yoksulluğa hatta kimsesizliğe itilmeye mahkûm edilmiş durumdadır. Yukarıda verdiğim örnek sadece bir ailenin trajik durumunu anlatmıyor. Maalesef milyonlarca kişi aynı durumda ülkemizde.

Seçimlerde emeklilerin vekalet verdikleri vekiller meclise gidince arkalarında bıraktıkları insanların durumunu unutuyor emeklilerin haklarıyla ilgili iyileştirmeleri yapmıyorlar. Oysa seçim meydanlarında ne vaatler verilmiş ne sözler söylenmişti. Durum her seçim olduğu gibi tekerrür ediyordu. Emeklilerimiz se Avrupalı emeklilere özenerek hayata tutunmaya çalışıyorlar yine.

Oysa emekliler Devletine güvenmek istiyorlar. Bu günün çalışanları yarın emekli oldukarında aynı durumda olmak istemiyorlar. Sağlam bir düzenlemeye ihtiyacı var emeklilerimizim. Gençlerimiz Yurt dışında iş arayışındalar. Çünkü emekli olduklarında çalışamadıklarında sonunu tahmin ediyorlar.  Devleti için ödediği vergilerin, primlerin, kendilerine dönmesini istiyorlar. Onurlarıyla yaşlanmak Son yıllarında bari olsun geçim sıkıntısı yaşamak istemiyorlar. Emekliler sosyal yardımlaşma fonlarından gelecek yardımla yaşamak, muhtarlıklara, belediyelere, kaymakamlıklara, valiliklere muhtaç olmadan, hatta şehir içi ulaşım araçlarına bindiklerinde parasını ödeyerek yaşlanmış bedenlerine acıyarak ya da ötelenerek bakılmasını istemiyorlar. Devletine hizmeti sonucunda çalışma hayatından çekildiklerinde rahat etmek istiyorlar.

Emeklilikte sınıf ayrımına son verilmesini, Bir milletvekili, müsteşar, genel müdür, bölğe müdürü, devlet işçisi, memurunun elde ettiği emeklilik haklarından, ssk, bağkur emeklisi de hem gelir hem de sosyal haklardan faydalanmak üzere adaletli davranılmasını istiyor. Kısaca Çalışarak yaşlanmış insanımız hiç olmazsa yaş aldığı dönemini geçim derdi olmadan dinlenerek geçirmek hakkına kavuşmak arzusunda.

Benim şahsi kanaatim, arzum, İsteğim, Devletimizden Talebim: devletin emeklilerine sahip çıkması yönünde. Emekli aylıklarının ne kadar olması konusunun konuşulduğu şu dönemde Asgari ücretin altında bir ücretin telaffuz edilmesi bile güzel değil onlar için. Onun için emekli aylıklarının Enflasyon da göz önüne alınarak asgari ücretin seviyesine çıkarılmasıdır. Enflasyonla yaşadığımız şu dönemde emekli aylığıyla değil bir ay geçinebilmek bir hafta bile geçinmek ev kirası vermek, çocuk okutmak mümkün değil.

Bir sonra ki yazım asgari ücret üzerine olacak sanırım. Çünkü asgari ücretlilerin hali de ortada. Çalışan sosyal tabakanın alt kesimi olarak düşünülen asgari ücretlilerimizin durumunu sizlerle paylaşacağım Allah izin verirse.

Allah emanet olun.