ANADOLU KÜLTÜRÜ

Dünyada bütün kültürler zaman içerisinde bazı değişimlere uğrarlar. Anadolu'nun kültür özelliği tarihinin sosyal alışkanlıklarının, geleneklerin, inançların, doğa koşullarının toplumda meydana getirdiği ekonomik altyapısı ile uyumlu olarak biçimlendirdiği temel değer yargıları, bakış açıları ve dünya görüşüdür. Yani toplumun değer yargılarıdır.

     Anadolu, kültür bakımından önemli nitelikleri olan bir coğrafyadır. Asya ile Avrupa arasındaki köprü görevindeki Anadolu’dan tarih boyunca çok sayıda ve değişik özellikte kavimler geçmiş, bunların önemli bölümü bu toprakları terk etmeden yerleşmiş onlarla birlikte yurt edinmiştir. Anadolu çeşitli kavimlerden kurulu bir imparatorluğun temeli olarak da, çok değişik geleneklere sahip toplulukları barındırmıştır.

     Ancak bu topluluklar özelliklerini Türk İslam kültürünün çevresinde korumuş, kendi gelenekleri ile özdeşleştirilmiştir. Bölgesel, dinsel ve etnik ayrılıklar, çelişen kültürlerin bir çatışma, yok sayma ortamına bürünmemiş, her birinde kendini duyuran aynı temel kültürün göze, kulağa ve yaşama hoş gelen değişik ifadeleri şeklinde uygulamışlardır.

     Anadolu bu hoşgörü, kültür bileşenlerini ve bütünlüğünü 19. Yüzyıla kadar korumuş olduğunu söyleyebiliriz. Anadolu’nun dünya görüşü şeklinde beliren ve hoşgörüye, toplu güvenliğe, kanaatkârlığa, düzen ve uyuma dayanan bir yaşam tarzı bu tarihe kadar, çözülmeden sürmüştür. Ne var ki yönetimde yaşanan adaletsizlik Anadolu’nun asli unsurları olan Türklerin sadece savaşlarda hatırlanması, devşirmelerin ön plana çıkarılması bununla birlikte kültür bütünlüğü ve hoşgörünün yok sayılmasına yol açmıştır.

     Kendi içerisindeki ters gelişmelerin yer yer zorlanmakta olduğu bu kültürel yapı, Batı’yla temasın sonunda yaralar alarak ve ekonomik çöküntünün paralelinde gelişen bir yozlaşma etkisini kültür alanında da duyurarak var olan kültür bütünlüğü ve hoşgörüsü yerini ayrımcılığa ve ötekileştirmeye sürükleyecektir.

     Osmanlı 19. Yüzyıl sonrasında batı ekonomik sisteminin uygulanmasına çalışmaktadır. Batı’nın ekonomisiyle birlikte kültürü de ithal edilmekteydi. Ancak özünde bireysellik, maceracılık ve inançsal nitelikler taşıyan bu kültür, Anadolu'nun sosyal yapısından çok değişik bir toplum biçimi olup Anadolu kültürüne çok yabancıdır. Yabancı seviciliği topluma adeta pompalanarak devam etmekte ve maalesef hızla bu kültür yozlaşmasını hızla ithal ediyoruz…