Geleneksel Türk Mutfağı

Değerli okurlar ;

Bu hafta köşemde sizlere vazgeçilmez baharatlarımızdan biri olan tuzdan bahsedeceğim.  Çeşitli amaçlarla kullandığımız tuz, uzun süre muhafaza edilmesi gereken ürünlerimiz için koruyucu, temizlik için kullanılması düşünüldüğünde iyi bir arındırıcı ve sofralarımızda yemeklerimize tat katan eşsiz bir baharattır.

Keşfinin milattan önceye dayandığı bilinen tuzun, bir dönemler ilaç olarak kullanıldığı bile rivayet edilmektedir. Yakın dönemde yapılan araştırmalar fazla tuz tüketiminin insan vücuduna verdiği bir takım zararlardan bahsetse de tuz, doğru oranda kullanıldığında yemeklerimize eşsiz bir lezzet sunmaktadır.

Tuzun eski dönemlerde elde edilmesi zor olduğu için, tuz tarihte “beyaz altın" olarak da bilinmektedir. Gıdaların korunmasında oynadığı önemli rol düşünüldüğünde ise medeniyetin başlamasının da tuzla ilişkilendirilebileceğini düşünülmektedir. Gıdaların sadece mevsiminde değil, uzun süre muhafaza edilerek her mevsim tüketilebilirliği, bu sebeple avcılığın azalıp yerleşik hayata geçilmesinin de tuz kullanımıyla alakalı olduğu bilinmektedir.

İslam dininde şükür vesilesi olarak adlandırılan tuz, bir çok insan tarafından yemeğe başlanmadan önce tadılan, tuzla oruç açmanın sünnet olduğuna inanılan bir gıdadır.

Köşemde tuz yazmaya karar verdiğim zaman yaptığım araştırmalarda tuzun bir dönem ceza olarak da kullanıldığını görüp sizlerle paylaşmak istedim. Osmanlı Döneminde yasağa riayet etmeyen meyhanelerin şaraplarına tuz katılarak sirkeleştirilmesi, tuzun bir cezalandırma aracı olarak kullanıldığını da göstermektedir.

Tuz üzerine söylenen deyimler, hikayeler yaygın olarak kulağımıza gelse de herkesin damak tadı, tuz eşiği farklıdır. Dünya Sağlık Örgütünün önerdiği tuz miktarı ise günlük 5 gram olarak sınırlandırılmaktadır.

Covid-19 pandemisi nedeniyle hasret kaldığımız kalabalık sofralarda, ağız tadıyla yiyeceğimiz yemeklerde, huzurla oturulan masalarda, sağlığımızı riske atmayacağımız şekilde bizim de çorbada tuzumuz olsun diyerek size mercimek çorbası tarifi verip yazımı sonlandırıyorum.

Malzemeler

• 2 su bardağı kırmızı mercimek
• 1 adet soğan
• 2 yemek kaşığı un
• 1 adet havuç
• Yarım yemek kaşığı biber ya da  domates salçası (rengi kırmızı olsun isterseniz artırabilir ya da hiç kullanmayabilirsiniz)
• 1 tatlı kaşığı tuz
• Yarım çay kaşığı karabiber
• 1 çay kaşığı kimyon (isteğe bağlı)
• 2 litre sıcak su
• 5 yemek kaşığı sıvı yağ

Sosu için:

• 2 yemek kaşığı tereyağı
• 1 tatlı kaşığı kırmızı toz biber

1. Kırmızı mercimek çorbası için sıvı yağı tencereye alınarak yemeklik doğranan soğanlar hafif pembeleşinceye kadar kavrulur.
2. Daha sonra un ilave edilerek kısık ateşte kavurmaya devam edilir.
3. Salça kullanılacak ise salça ilave edilir, kavrulduktan sonra küp küp doğranmış havuç ve iyice yıkanıp suyu süzülen mercimekler ilave edilir.
4. Üzerine su eklenerek karıştırılır ve tencerenin kapağı kapatılır. Çorbamız kaynayana kadar orta ateşte, kaynadıktan sonra mercimekler ve havuçlar yumuşayana kadar ara ara karıştırılarak kısık ateşte pişirilir.
5. Çorba piştikten sonra el blenderı ile güzelce ezilir. Eğer blenderiniz yoksa süzgeçten de geçirebilirsiniz.
6. Karabiber, tuz ve isteğe bağlı olarak kimyon eklenir ve karıştırılır. 5 dakika daha pişirelerek ocaktan alınır.
7. Kıvamı koyu gelirse size, bir miktar su ilave edilerek bir taşım kaynatılır.
8. Bu arada küçük bir tavaya iki yemek kaşığı tereyağı alınır, kızdırılır ve bir tatlı kaşığı kırmızı toz biber eklenerek ocaktan alınır.
9. Mercimek çorbası servis kasesine alındıktan sonra üzerine kırmızı biberli sos gezdirilir ve bir dilim limon ile servis edilir.

Afiyet Olsun.